De Oude Kerk vindt haar oorsprong omstreeks 1200 in een kleine stenen hallenkerk. Vermoedelijk heeft daarvoor op dezelfde plek een houten kerkje gestaan. De toren dateert uit de 14e eeuw en een deel van het huidige gebouw van omstreeks 1470. Bijzonder is de grote omvang van de kerk, Ede was in die tijd namelijk maar een klein dorpje. De grotendeels in tufsteen opgetrokken onderbouw van de kerktoren dateert waarschijnlijk uit de 15e eeuw; in de 17e eeuw is hij verhoogd met baksteen. Van 1963 tot 1967 onderging de kerk een grote restauratie.
Het orgel in de Oude Kerk van Ede werd gebouwd 1n 1877 door de Leeuwarder orgelmakersfamilie Van Dam voor de Hervormde kerk te Nieuwe Niedorp. Het bezat oorspronkelijk 19 stemmen, verdeeld over hoofdwerk en bovenwerk en was voorzien van een aangehangen pedaal. In 1962 werd dit gebouw afgebroken, het orgel werd gedemonteerd en opgeslagen bij orgelbouwer Pels (toen) te Alkmaar.
Prestant 16’
Bourdon 16’ discant
Prestant 8’
Holpijp 8’
Octaaf 4’
Roerfluit 4’
Quint 2 2/3’
Octaaf 2’
Cornet III sterk (discant)
Mixtuur II-III sterk
Trompet 8’ bas
Trompet 8’ discant
Viola di Gamba 8’
Salicionaal 8’
Roerfluit 8’
Flauto traverso 4’
Salicet 4’
Quintfluit 2 2/3’
Gemshoorn 2’
Klarinet 8’
Tremulant
Aangehangen
Het orgel werd herplaatst in de Oude Kerk te Ede. De plaatsing, restauratie en uitbreiding tot 31 stemmen werd uitgevoerd door orgelbouwer Pels, onder advies van Feike Asma. Er werd een zelfstandig pedaal aangebracht met 9 stemmen, waarbij de Prestant 16’ afkomstig van het hoofdwerk als basis diende. Op het bovenwerk werd een aparte lade aangebracht waarop drie tongwerken werden geplaatst. Het gehele register- en speelmechaniek werd vernieuwd, alsmede de speeltafel en klavieren.
Op 18 december 1967 werd het in gebruik genomen met een concert door Wim van der Panne.
Prestant 8’
Holpijp 8’
Octaaf 4’
Roerfluit 4’
Quint 2 2/3’
Octaaf 2’
Cornet III-sterk
Tertiaan II-sterk
Mixtuur IV-VI-sterk 1 1/3’
Trompet 8’ bas
Trompet 8’ discant
Tremulant
Salicionaal 8’
Roerfluit 8’
Prestant 4’
Nachthoorn 4’
Gemshoorn 2’
Nasard 1 1/3’
Scherp III-V-sterk 1’
Fagot 16’
Dulciaan 8’
Trompet 4’
Tremulant
Subbas 16’
Octaaf 8’
Roerquint 5 1/3’
Octaaf 4’
Mixtuur III-V-sterk 2 2/3’
Bazuin 16’
Trompet 8’
Klaroen 4’
Pedaal + Hoofdwerk
Pedaal + Bovenwerk
Hoofdwerk + Bovenwerk
In 2020/2021 was het orgel aan een algehele restauratie toe. De Hervormde Gemeente Ede verzocht Cees van der Poel (Commissie Orgelzaken PKN) een herstelplan te maken en gunde de uitvoering van het werk aan de Gebr. Van Vulpen (Utrecht).
De werkzaamheden betroffen de orgelkas, de windvoorziening, de windladen en het pijpwerk. Het orgel kreeg één nieuwe magazijnbalg in plaats van de ladebalgen van 1967 en de windladen zijn ontdaan van het verende sleepsysteem uit hetzelfde jaar.
Een belangrijk element uit het concept van Van Dam is hersteld door het terugplaatsen van de Prestant 16’ van het Pedaal naar het Hoofdwerk. De Mixtuur van het Hoofdwerk uit 1967 is vervangen door een nieuw exemplaar in stijl van Van Dam. Door middel van een tweede knop kan de speler aan de Mixtuur enkele hoge koren toevoegen die daardoor neoklassiek kleurt, zoals in 1967.
Op het Bovenwerk is de Scherp vervangen door een ‘nieuwe’ Nasard 1⅓’ en Terts 1⅗’, samengesteld uit pijpwerk van de vulstemmen van 1967. Door het terugschuiven van pijpwerk herkregen de Salicionaal, Salicet en Quintfluit van het Bovenwerk hun oude karakter.
De klank van het orgel is herzien op basis van een nieuwe winddruk; de stemmen van 1967 zijn waar nodig passend gemaakt bij de registers van Van Dam. De speeltafel werd voorzien van nieuwe ledverlichting.
De Jongh Schildersbedrijf BV uit Waardenburg schilderde het balkon, de orgelkas en ornamentiek in de originele roomwitte kleurstelling en voorzag biezen en snijwerk van nieuwe vergulding.
Prestant 16’
Bourdon 16’ (disc.)
Prestant 8’
Holpijp 8’
Octaaf 4’
Roerfluit 4’
Quint 2 2/3’
Octaaf 2’
Cornet III sterk (disc.)
Mixtuur (2 standen)
III-IV sterk / IV-VI sterk
Trompet 8’ (bas+disc.)
Tremulant
Prestant 8’
Salicionaal 8’
Roerfluit 8’
Salicet 4’
Fluittravers 4’
Gemshoorn 2’
Quintfluit 2 2/3’
Nasard 1 1/3’
Terts 1 3/5’
Fagot 16’
Dulciaan 8’
Trompet 4’
Tremulant
Subbas 16’
Octaaf 8’
Roerquint 5 1/3’
Octaaf 4’
Bazuin 16’
Trompet 8’
Klaroen 4’
Pedaal + Hoofdwerk
Pedaal + Bovenwerk
Hoofdwerk + Bovenwerk
Winddruk: 70 mm wk
Toonhoogte: a’ = 432 Hz
Stemming: evenredig zwevend